"Ben je zwanger ofzo?!"

Als je een glas wijn afslaat, terwijl je vroeger een grootverbruiker was, roept dat vragen op. Dat kan een opgetrokken wenkbrauw zijn: "echt niet?" tot een verontwaardigd "doe niet zo ongezellig!" Het is goed om je voor te bereiden op die vragen en opmerkingen als je stopt met drinken. Vaak worden ze trouwens niet eens hardop uitgesproken. Toen ik net in mijn herstel was, werd er bij het afslaan van een glaasje wijn ook weleens een veelbetekenende blik op mijn buik geworpen, al dan niet vergezeld door een verbaasd "ben je zwanger ofzo?" Alsof dat de enige reden is om een alcoholhoudend drankje af te slaan. (Wel een voordeel voor de alcoholvrije mannen: die krijgen die vraag niet.)

Twee belangrijke dingen die ik van deze periode heb geleerd en die ik graag met je wil delen, zijn: dat geen alcohol drinken als bijzonder wordt beschouwd en dat je aan niemand verantwoording verschuldigd bent waarom je niet drinkt.

Het is bijzonder als je geen alcohol drinkt, terwijl je het wel lekker vindt

De vragen en opmerkingen die ik kreeg omdat ik geen alcohol meer dronk, zetten mij aan het denken. Er zijn natuurlijk mensen die echt geen wijn, bier of sterke drank lusten. Dan is het antwoord duidelijk: "ik vind het niet lekker". Het wordt anders als je er bewust voor kiest om geen alcohol te drinken, terwijl je de smaak wel lekker vindt. "Kom, je drinkt toch wel een glaasje mee? Alleen maar voor de gezelligheid!" De druk kan behoorlijk worden opgevoerd en je voelt je in de verdediging gedrongen. Mensen vinden het een beetje vreemd als jij als enige aan de cola of spa zit op een feestje. En dat je nooit meer drinkt, vinden ze onbegrijpelijk.

Vorig jaar was er een kennis op visite die ik al lang niet meer gezien had. Toen ze nog in de buurt woonde, dronk ik graag een wijntje met haar en wel meer dan één ook. Ze wist niets van mijn strijd met de alcohol en dat ik ondertussen gestopt was met drinken. Ik had ook niet echt de behoefte om dat hele verhaal met haar te delen. Natuurlijk kwam er een verbaasde reactie toen ik haar een glas rode wijn voorzette (of eigenlijk liet ik BJ dat doen) en zelf een glas water nam.

"Hoef jij geen wijn? Of ga je straks pas meedoen?" Ik had van tevoren bedacht wat mijn antwoord zou zijn. Dus keek ik haar aan en zei: "Ik drink geen alcohol meer, omdat ik beter op mijn gezondheid wil letten." Ik voelde de spanning in mijn maag en zette me schrap voor een stortvloed aan moeilijke vragen, maar het enige wat er kwam was: "Wat knap! Ik moet er niet aan denken dat ik mijn wijntje zou moeten missen. Twee per dag moet kunnen, toch?" Daar bleef het bij.

Ik merk dat mensen vaak in de verdediging schieten, omdat ze op dat moment nadenken over hun eigen alcoholgebruik en daar iets van vinden. Voor de één is dat de gedachte dat hij of zij een gezonde relatie met alcohol heeft, omdat er maar af en toe een glaasje alcohol wordt genuttigd. Voor de ander is het een schrikmomentje, omdat diegene heel goed weet dat hij of zij boven de norm van niet drinken of maximaal één consumptie per dag zit. De bewuste keuze om geen alcohol te drinken, roept hoe dan ook een reactie op.

Ik heb ook geleerd dat ik me niet zo druk hoef te maken om de reactie van de ander. Die denkt op dat moment vaak meer na over zichzelf dan over mijn keuze. Het gesprek gaat meestal al snel weer over iets anders en daarmee is een moeilijk moment getackeld.

Je hoeft geen verantwoording af te leggen over je keuze om geen alcohol te drinken

Als je net gestopt bent met drinken, voel je vaak verplicht om uit te leggen waarom je dat niet meer doet. Die drang heb ik ook gevoeld, hoewel ik toen nog heel terughoudend was in de dingen die ik deelde. Bij AA leerde ik dat je je eigen vierkante meter in mag nemen en dat je die mag verdedigen. Je hóeft iemand niet over de grens te laten stappen met lastige vragen en tegen je zin tekst en uitleg geven. Dat heeft mij erg geholpen. Daarnaast bad ik om wijsheid en de juiste woorden als we ergens naar toe gingen waar ik normaal gesproken wijn zou drinken. De wetenschap dat God bij me was en dat Jezus overwinnaar is, gaf me kracht.

Nu ik al meer dan drie jaar droog ben, komen de vragen veel minder vaak. Alleen nog als we uit eten gaan (wat kijk ik daar weer naar uit!) en de wijnkaart voor ons neus gelegd wordt. Dan krijgen we nog weleens een bevreemdende blik toegeworpen.

De vraag of ik zwanger ben, hoor ik ook niet meer, nu ik bijna halverwege de veertig ben. Wel zo gemakkelijk...

Vertel ik dan nooit de ware reden waarom ik geen alcohol meer drink? Zeker wel, maar alleen als daar de tijd en gelegenheid voor is. En als ik voel dat ik dat in vertrouwen kan doen. Of als ik voel dat God het van mij vraagt, om redenen die ik op dat moment niet begrijp. Dan ontstaan er juist vaak mooie gesprekken.

Ik ben me bewust van mijn vierkante meter, die alleen God en mij toebehoort.

Dat besef helpt me keuzes te maken.

Want vragen staat vrij. Maar antwoord geven ook.